Adamlar köplenç jübüt geýmelidigini ýa-da ýokdugyny soraýarlargök reňkli äýnekkompýuterine, pad ýa-da jübi telefonyna seredende gözlerini goramak üçin.Operasiýadan soň miýopiýa lazeri, gözüň goragy üçin gök şöhleli äýnek dakmalymy?Bu soraglara jogap bermek üçin ilki bilen gök ýagtylyga ylmy düşünmek zerurdyr.
Mawy yşyk, tebigy ýagtylygyň möhüm bölegi bolan 400 bilen 500nm arasynda gysga tolkun uzynlygydyr.Gök asmany we gök deňzi görmek hezil berdi.Näme üçin asmanyň we deňziň gökdigini görýärin?Sebäbi Günden gysga tolkun uzynlygyndaky gök yşyk asmanda gaty bölejikler we suw buglary bilen dargaýar we asmana gök görünýär.Gün deňziň üstüne urlanda, tolkunlaryň köpüsi deňiz tarapyndan siňýär, görünýän ýagtylygyň gysga tolkun uzynlygyndaky gök çyra bolsa gözüň içine şöhlelenýär we deňzi gök görkezýär.
Mawy ýagtylygyň zyýany, gök çyranyň gönüden-göni gaznanyň içine baryp biljekdigini we täsiriň netijesinde ýüze çykan fotohimiki hereket, retinal çybyk öýjüklerine we retinal pigment epitel öýjük gatlagyna (RPE) zeper ýetirip, ýaş bilen baglanyşykly makula degenerasiýasyna sebäp bolup biler.Scientistsöne köp ýyllap dowam eden gözleglerden soň, alymlar gözüň zeperlenmeginiň esasy sebäbiniň diňe gök tolkun uzynlygynyň (450nm-den pes) bolandygyny we zyýanyň gök ýagtylygyň täsiriniň wagty we dozasy bilen anyk baglanyşyklydygyny anykladylar.
Gündelik durmuşymyzda LED yşyklandyryş enjamlary gök ýagtylyga zyýanlymy?LED lampalar gök çip bilen sary fosfory höweslendirip, ak ýagtylygy çykarýar.Colorokary reňkli temperatura şertlerinde, ýagtylyk çeşmesiniň spektriniň gök zolagynda güýçli nyşan bar.450nm-den pes zolakda gök reňk barlygy sebäpli, adaty içerki yşyklandyryş üçin ygtybarly aralykda LED-iň iň ýokary ýagtylygyny ýa-da yşyklandyrylyşyna gözegçilik etmek zerurdyr.100kcd · m - 2 ýa-da 1000lx aralygynda bolsa, bu önümler gök ýagtylyga zyýanly däldir.
Aşakda IEC62471 gök yşyk howpsuzlygy standarty (gözleriň kesgitleme wagtynyň klassifikasiýasyna laýyklykda), bu standart lazerden başga ähli ýagtylyk çeşmelerine degişlidir, ýurtlar tarapyndan giňden kabul edildi:
(1) Nol howpy: t> 10000s, ýagny gök yşyk howpy ýok;
(2) Howplaryň synpy: 100s≤t <10000s, gözlere 10000 sekunt uzynlyk bilen ýagtylyk çeşmesine zyýansyz seretmäge mümkinçilik berýär;
(3) II synp howplary: gözleriň ýagtylyk çeşmesine göz aýlamagyny talap edýän 0,25s≤t <100s; 100 sekuntdan geçip bilmez;
(4) Howplaryň üç görnüşi: t <0,25s, ýagtylyk çeşmesine 0,25 sekunt göz aýlamak howp döredip biler.
Häzirki wagtda gündelik durmuşda LED yşyklandyryjy hökmünde ulanylýan lampalar esasan “Zero” we “Birinji kategoriýa” howplary hökmünde toparlara bölünýär.Iki kategoriýa howpy bolsa, hökmany ýazgylary bar ("Gözler seredip bilmeýär").LED lampanyň we beýleki ýagtylyk çeşmeleriniň gök yşyk howpy meňzeşdir, eger howpsuzlyk çäginde bolsa, bu ýagtylyk çeşmeleri we lampalar adaty usulda ulanylýar, adam gözüne zyýansyz.Içerki we daşary ýurt döwlet edaralary we yşyklandyryş pudagy birleşikleri dürli lampalaryň we lampa ulgamlarynyň fotobiosfera howpsuzlygy boýunça çuňňur gözleg we deňeşdirme synaglaryny geçirdiler.Şanhaý yşyklandyryş önüminiň hiline gözegçilik we gözegçilik stansiýasy dürli çeşmelerden 27 sany LED nusgasyny synagdan geçirdi, olaryň 14-si howply däl kategoriýa we 13-si birinji derejeli howp.Şonuň üçin gaty howpsuz.
Başga bir tarapdan, gök ýagtylygyň bedene peýdaly täsirlerine hem üns bermelidiris.Alymlar ýagtylyga duýgur retinal ganglion öýjükleriniň (ipRGC) bedende görünmeýän biologiki täsirlere jogap berýän we sirkad ritmlerini kadalaşdyrýan opmelanini aňladýandygyny anykladylar.Optiki melanin reseptory, gök tolkun uzynlygy segmenti bolan 459-485 nm-de duýgur.Mawy yşyk, optiki melaniniň bölünip çykmagyna täsir edip, ýürek urşy, hüşgärlik, uky, bedeniň gyzgynlygy we gen aňlatmasy ýaly sirkad ritmlerini sazlaýar.Sirkadanyň ritmi bozulsa, adamyň saglygy üçin gaty erbet.Mawy çyranyň depressiýa, alada we demans ýaly ýagdaýlary bejerýändigi habar berildi.Ikinjiden, gök yşyk gijeki görüş bilen hem ýakyn baglanyşyklydyr.Gijeki görüş ýagtylyga duýgur çybyk öýjükleri tarapyndan öndürilýär, gök çyra esasan çybyk öýjüklerinde hereket edýär.Mawy ýagtylygyň aşa köp goralmagy gijeki görüşiň peselmegine getirer.Şeýle hem haýwanlaryň synaglary gök yşyk ýaly gysga tolkun uzynlygyndaky ýagtylygyň tejribe haýwanlarynda miýopiýany saklap biljekdigini ýüze çykardy.
Umuman aýdanyňda, gök ýagtylygyň gözlere ýetirýän zyýanly täsirlerini artykmaç aýtmaly däldiris.Hil elektronikasy eýýäm zyýanly gysga tolkunly gök çyrany süzýär.Mawy bloklaýan äýnekler diňe ýokary derejelere we uzak wagtlap gök ýagtylyga sezewar bolanda gymmatlydyr we ulanyjylar göni açyk çeşmelere seretmekden saklanmalydyrlar.Saýlanyňyzdagök reňkli äýnek, zyýanly gysga tolkunly gök çyrany 450nm-den aşakda goramagy we uzyn zolakda peýdaly gök çyrany 450nm-den ýokary saklamagy saýlamaly.
Iş wagty: Noýabr-16-2022